Dünya Kadınlar Günü; 8 Mart, insan hakları temelinde kadınların siyasi ve sosyal bilinç kazanımı için mücadeleyi temsil ediyor.
Birleşmiş Milletler tarafından 1975 yılından itibaren kutlanmaya başlayan 8 Mart Dünya Kadınlar Günü; kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olmak için verdikleri savaşın başlangıcını simgeler.
8 Mart 1857 yılında New York’ta tekstil sektöründe çalışan yüzlerce kadın, düşük maaşları ve uzun çalışma saatlerine isyan ederek karşılaştıkları bu insan dışı çalışma koşullarını protesto etti.
Yaptıkları grevler ve protestolar sonucu polis işçilere saldırdı ve onları fabrikaya kilitledi. Fabrikada çıkan yangında barikatları aşıp kaçamayan 129 kadın hayatını kaybetti. Yaşanan olayın ardından 52 yıl sonra 1910 yılında, Danimarka-Kopengah’da düzenlenmiş olan II. Sosyalist Enternasyonal toplantısında Almanya Sosyal Demokrat Partisi delegeleri
Clara Zetkin, Kate Duncker ve arkadaşları, 1857’de başlatılan kadın haklarının kazanılması ve kadınların birlikteliği için verilen mücadeleyi anmak adına 8 Mart’ın Kadınlar Günü olarak kutlanmasını önermiştir.
1921 yılında Moskova’da düzenlenmiş olan III. Komünist Enternasyonal 3. Kongresine bağlı Uluslararası Komünist Kadınlar Konferansı’nda o dönemlerin getirisi olan ‘sınıf karşıtı sınıf’ politikası ile 8 Mart ‘Dünya Emekçi Kadınlar Günü’ adıyla kabul görmüştür. 1930’larda ise yeniden ‘Dünya Kadınlar Günü’ olmuştur.
8 Mart, 1975 yılında Uluslararası Kadınlar Yılı olarak kutlandı. Düzenlenen etkinlikler kapsamında BM, 8 Mart’ı ‘Dünya Kadın Günü’ olarak anmaya başladı. 1977 yılında ise BM Genel Kurulu tarafından 8 Mart, ‘Kadın Hakları, Uluslararası Barış Günü’ ilan edildi. Kabul edilen kararın gerekçesi olarak iki temel sebep sunuldu:
Dünya barışının korunması, sosyal gelişim ve temel insan haklarının kullanılabilmesi adına kadınlara da eşitlik ve kendilerini geliştirmelerine imkan sağlama gereksinimi.
Kadınlara sunulan eşit haklar ile dünyada barışın güçleneceği görüşü kabul edildi.
Türkiye’de ilk kez 1921 yılında iki komünist kız kardeş Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova’nın girişimi ile 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlandı. Bu tarihte gerçekleşen girişimden sonra uzun süre 8 Mart Kadınlar Günü kutlanmasına izin verilmedi. 1975 yılında ‘BM Kadın On Yılı’ ilan edilmesinin ardından Türkiye, içinde bulunduğu kapsam gereği ‘Kadın Yılı Kongresi’ düzenledi.
1975 yılında kutlanmaya başlayan Kadınlar Günü için İlerici Kadınlar Derneği’nin gerçekleştirmiş olduğu faaliyetler de son derece etkin oldu.
12 Eylül Darbesi ardından dört yıl süreyle yeniden etkinlik düzenlenmesi yasaklandı. Fakat 1984 yılından itibaren her yıl farklı kadın örgütleri tarafından kutlanmaya devam edildi. Yeni dönem Kadınlar Günü kutlamalarının temel farkı yalnızca sosyalist kesimin sahiplenmiş olmasından çıkması ve resmi bir bayram muamelesi görmeye başlaması oldu.
2003 yılında İstanbul Taksim’de başlatılmış olan 8 Mart Feminist Gece Yürüyüşü, diğer şehirlerde de yapılmaya başlandı.
