MİLYONLARCA YIL ÖNCE ÜLKEM VE KENTİM
Amerika Birleşik Devletleri’nde bir paleontolog, jeologların modellemelerinden de
yararlanarak, milyonlarca yıl önce dünyanın, dolayısıyla ülkelerin ve kentlerin durumunu
gösteren bir web sitesi geliştirdi.
750 Milyon yıl önce Dünya
Paleontolog Ian Webster’in oluşturduğu siteyi ziyaret edenler, arama kutucuğunda kentlerinin adını girerek bölgenin milyonlarca yıl önceki konumunu ve coğrafi durumunu
görebiliyorlar.
Etkileşimli web sitesinde Türkiye’nin yeri ve konumu 450 milyon yıl önce belirlenebilmiş. Bunun nedeni Türkiye’nin üzerinde bulunduğu tektonik plakanın daha önceki dönemlerde oluşmaması.
Modellemelere göre, Türkiye’nin 400 milyon yıl önceki konumu büyük bir denizde küçük bir kara parçası. Web sitesinde o dönemdeki canlı yaşamına dair bilgiler de veriliyor. Buna göre, o dönem Devonian çağ olarak adlandırılıyor. Bu dönemde Türkiye’nin bulunduğu yerde kara yaşamı, bitkilerin gelişmesiyle daha da karmaşık hale geldi. Böceklerin çeşitlenmesi, balıkların yüzgeçlere sahip olması, ilk omurgalıların karada belirmesi bu zaman diliminde oluştu.
Türkiye’nin 400 milyon yıl önceki konumu ve coğrafi durumu
https://dinosaurpictures.org/ancient-earth adresinde yer alan web sitesinde İstanbul’un yeri ve konumu ancak 35 milyon yıl önce beliriyor. Bu dönemde Türkiye’nin ve bölgenin coğrafi durumu da dikkat çekici.
35 milyon yıl önce Türkiye ve İstanbul
Web sitesindeki uygulamaya göre, 35 milyon yıl önce Türkiye’nin bir yarımada olarak daha da şekillendiği görülüyor. Akdeniz’in oluşmaya başladığı ve geniş bir boğazla bugünkü Hint Okyanusu’na bağlı olduğu gözleniyor. Karadeniz de belirgin olarak görülüyor. İstanbul Boğazı ve Marmara’nın henüz belirmediği gözlenebiliyor. İstanbul, daha batısındaki bir kara parçasında yer alıyor. Bu dönem bilimsel olarak Orta Tersier diye tanımlanıyor. Memelilerin küçük, basit formlar halinde belirmesi bu döneme denk geliyor. Primatlar, yani büyük beyinli yüksek memeliler de bu dönemde gelişiyor. Teoriye göre, 35 milyon yıl önce Türkiye’nin ve İstanbul’un bulunduğu yerde kışın yaprak döken ağaçlar da yaygınlaşmaya başladı.
Siteyi ve uygulamayı oluşturan paleontolog Ian Webster, zamana daha geniş açıdan bakıldığında Dünya’nın çok dinamik ve sürekli değişen bir gezegen olduğunu belirtiyor. Webster’a göre, yeryüzünün tarihi algılarımızdan daha eski. Dünya’da tektonik plakaların bugünkü durumu zamanda oluşan kazalar ve uzun gelecekte yeryüzünün durumu farklı olacak.
Oğuz HAKSEVER
www.kentekrani.com 31 Ağustos 2020
