Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), erken çocukluk döneminde başlayan ve bireyin sosyal iletişim, etkileşim ve davranışlarını etkileyen nörogelişimsel bir durumdur. “Spektrum” kelimesi, her bireyde farklı derecelerde ve farklı özelliklerle görülebileceğini ifade eder. Bazı bireylerde hafif belirtiler gözlenirken, bazılarında günlük yaşamı daha yoğun etkileyen durumlar ortaya çıkabilir.
Belirtiler
Otizm belirtileri genellikle 2-3 yaş civarında fark edilmeye başlar. En sık görülen özellikler şunlardır:
Sosyal iletişimde zorluk: Göz teması kurmada güçlük, akranlarıyla oyun oynamakta isteksizlik, duyguları anlamakta zorluk.
Tekrarlayan davranışlar: Sallanma, el çırpma, aynı rutinlere bağlı kalma.
İlgi alanlarında sınırlılık: Belirli konulara aşırı yoğunlaşma, sıra dışı nesnelere ilgi duyma.
Dil gelişiminde farklılık: Konuşmada gecikme, ekolali (duyduklarını tekrar etme) veya farklı bir konuşma tarzı.
Nedenleri
Otizmin kesin nedeni henüz bilinmemektedir. Ancak genetik faktörler, beyin gelişimindeki farklılıklar ve çevresel etkenlerin birlikte rol oynadığı düşünülmektedir. Anne-baba tutumlarının otizme neden olmadığının altı özellikle çizilmelidir.
Tanı
Tanı, uzman hekimler tarafından yapılan gözlem, gelişimsel öykü ve özel testlerle konulur. Erken tanı, çocuğun eğitim ve destek süreçlerine daha hızlı başlanabilmesi açısından son derece önemlidir.
Tedavi ve Destek
Otizm tamamen ortadan kaldırılabilen bir durum değildir; ancak uygun eğitim, terapi ve aile desteğiyle bireylerin yaşam kalitesi büyük ölçüde artar. Kullanılan başlıca yaklaşımlar:
Özel Eğitim Programları
Dil ve konuşma terapisi
Ergoterapi (duyu bütünleme)
Davranış terapileri (ABA vb.)
Aile danışmanlığı ve rehberliği
Ailelere Öneriler
Erken fark edilen belirtilerde vakit kaybetmeden bir uzmana başvurun.
Çocuğunuzu başka çocuklarla kıyaslamayın.
Onun güçlü yönlerini destekleyin, küçük gelişmeleri fark edip takdir edin.
Sabırlı ve sevgi dolu bir yaklaşım sergileyin.
Unutulmamalıdır ki otizm bir hastalık değil, farklı bir gelişim biçimidir. Doğru destekle, otizmli bireyler de topluma değer katan, üretken ve mutlu bireyler olabilirler.
Derya YAĞMUR
