Kadın sağlığı denildiğinde akla genellikle doğurganlık, regl döngüsü ya da hamilelik gelir. Ancak kadın bedeninin karşılaştığı sağlık sorunları, çok daha geniş bir yelpazeye yayılır. Kadın hastalıkları hem biyolojik hem de sosyokültürel faktörlerden etkilenir. Bugün hâlâ pek çok kadın, utanma, bilgi eksikliği ya da ekonomik nedenlerle jinekolojik sorunlarını ihmal etmektedir. Kadın hastalıkları, yalnızca üreme sistemi ile sınırlı olmayıp, hormonal dengeden psikolojik sağlığa kadar pek çok alanı kapsayan, kadınların yaşam kalitesini doğrudan etkileyen önemli bir sağlık konusudur. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kadınlara özgü hastalıklar, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. Özellikle son yıllarda artan farkındalık, gelişen teşhis ve tedavi yöntemleri sayesinde bazı hastalıklarda erken müdahale oranları artmış olsa da, hâlâ birçok sorun çözümsüz kalmaktadır.
Kadın Hastalıklarında Görünmeyen Tehlike: Gecikmiş Tanı
Kadın hastalıklarının birçoğu, uzun süre sessiz kalabilir ya da belirtileri başka hastalıklarla karıştırılabilir. Örneğin:
Yumurtalık Kanseri, “sessiz katil” olarak bilinir çünkü erken evrelerde belirti vermez. Çoğu vaka geç teşhis edilir.
Endometriozis, regl ağrısı olarak geçiştirildiği için tanı konması ortalama 6-10 yıl sürebilir.
Vajinismus ve benzeri cinsel işlev bozuklukları, hâlâ tabu olduğu için birçok kadın destek almaktan çekinir.
Meme Kanseri: Türkiye’de kadınlar arasında en yaygın görülen kanser türüdür. Tarama programlarının yaygınlaşması erken tanıyı kolaylaştırsa da farkındalık hâlâ yetersizdir.
Menopoz ve Perimenopoz Kadının doğurganlığının sona erdiği dönemdir.Belirtiler: Ateş basması, ruhsal değişiklikler, kemik erimesi riski, adet kesilmesi.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH) Örnekler: Klamidya, bel soğukluğu, HPV, HIV. Belirtiler: Akıntı, kaşıntı, genital bölgede yaralar veya ağrı.
İdrar Kaçırma (Üriner İnkontinans) Özellikle doğum yapmış veya menopozdaki kadınlarda yaygındır.
Yaşam kalitesini ciddi etkiler ama tedavi edilebilir.
Kadın Hastalıklarında Tanı Yöntemleri
Jinekolojik muayene:
Ultrasonografi (Transvajinal veya pelvik)
Pap Smear Testi (Rahim ağzı kanseri taraması)
Kan testleri (Hormon düzeyleri, tümör belirteçleri)
MRI ve tomografi
Biyopsi (şüpheli doku alınması)
Tedavi Yöntemleri
İlaç Tedavisi:
Hormon ilaçları, antibiyotikler, ağrı kesiciler ve doğum kontrol hapları sık kullanılır.
Cerrahi Müdahale:
Miyom, kist, kanser gibi durumlarda kapalı (laparoskopik) ya da açık ameliyat uygulanabilir. İleri vakalarda rahim (histerektomi) veya meme alınabilir.
Psikolojik Destek:
Vajinismus, kısırlık stresi, menopoz gibi durumlarda terapi faydalıdır.
Fizik Tedavi:
İdrar kaçırma ve pelvik taban problemleri için egzersiz ve fizyoterapi kullanılır.
Radyoterapi / Kemoterapi:
Rahim, yumurtalık ve meme kanseri gibi durumlarda uygulanır.
Koruyucu Yöntemler:
HPV aşısı, Pap smear, mamografi gibi erken tanı ve korunma yöntemleri hayati önemdedir.
Kadın hastalıkları yalnızca kadınların değil, toplumun ortak sorunudur. Kadın hastalıkları, her yaştan kadının hayatında önemli bir yer tutar. Erken tanı, düzenli kontroller, doğru bilgilendirme ve toplumsal farkındalık bu hastalıkların etkisini azaltmada hayati rol oynar. Her kadının bedenini tanıması, değişiklikleri fark etmesi ve gerektiğinde utanmadan doktora başvurması, sağlıklı bir toplumun temelidir. Erken teşhis, düzenli tarama programları, ücretsiz aşılama kampanyaları ve cinsiyet temelli sağlık politikaları ile bu hastalıkların önüne geçmek mümkündür. Kadınların bedenlerine dair bilgiye ulaşmaları, sağlık hizmetlerine erişimde eşitlik ve bilinçlenme, kadın hastalıklarıyla mücadelede en etkili araçlardır.
Derya YAĞMUR
Kırmızı Çizgi
