“Amacınızı bulun.”
O kadar yaygın bir tavsiye haline geldi ki, çok az kişi sorguluyor. Ancak ilham verici olmaktan ziyade, bir yük gibi hissettirebiliyor. Bunu nasıl bulabilirim ve ya bulamazsam?
Bu, “amaç kaygısıdır”; kişinin hayatının kapsayıcı bir amacı olması gerektiği, ancak bunu nasıl keşfedeceğinin belirsiz olduğu duygusudur.
Colorado Eyalet Üniversitesi’nde profesör ve aynı zamanda üniversitenin Anlam ve Amaç Merkezi’nin direktörü olan Michael Steger, “Amacı bulmak için çok sayıda emir var, ancak amacı bulmak için çok fazla destek yok” diyor.
Amacın tanımı esnek olabilir. Tek bir amacınız mı var, yoksa birden fazla amacınız mı var? Başkalarına hizmet etmeyi mi içermesi gerekiyor, yoksa sürekli olarak yalnızca size büyük bir zevk ve anlam veren bir şey mi?
George Mason Üniversitesi’nde profesör ve Refah Laboratuvarı’nın kurucusu Todd Kashdan, amacın davranışları yöneten bir şey değil, enerjinizi temel bir yaşam amacına yönlendirmenize yardımcı olan, takip etmeyi seçebileceğiniz bir pusula olduğunu söylüyor. Kashdan, bir amaç duygusunun “kim olduğunuzla ideal olarak olmak istediğiniz kişi arasındaki boşluğu kapatmanıza” yardımcı olabileceğini söylüyor.
İnsanların bir amaç duygusunu dile getirmeden de içerikli, anlamlı hayatlar yaşayabileceğini vurguladı.
Ebeveynler, öğretmenler, akıl hocaları ve çeşitli çevrimiçi uzmanların, amaç bulmanın iyi bir yaşamın anahtarı olduğu yönündeki tavsiyelerinin birçok haklı gerekçesi vardır. Araştırmalar, amaç duygusunu daha güçlü hisseden kişilerin fiziksel ve zihinsel olarak daha sağlıklı olma eğiliminde olduğunu göstermiştir .
Ancak bu kelime o kadar ağırlaştı ki, birçok kişi için amaç bulmak bir sıkıntı kaynağı haline geldi.
“Amaç kaygısı” terimi, 2014 yılında Pennsylvania Üniversitesi’nde lisansüstü öğrencisi olan Larissa Rainey tarafından ortaya atılmış ve yaygınlaşmış gibi görünüyor. Örneğin, “Ye, Dua Et, Sev” adlı anı kitabıyla tanınan yazar Elizabeth Gilbert, sık sık “amaçlı bir yaşam” konusundaki sağlıksız takıntısından bahsetmiştir. Bir röportajında, bunun “hepimize yedirilen formül” olduğunu söylemiştir.
İnsanlar her zaman hayatın anlamını ve amacını aramışlardır.
Psikoterapist ve “Beklenmedik Bir Hayat Yaşamak: Çocuklar Olmadan Umut, Anlam ve Tatmin Edici Bir Gelecek Nasıl Bulunur” kitabının yazarı Jody Day, “İnsan bilincine sahip olmanın bir parçası da evrendeki yerimizi düşünmektir” diyor.
“Ancak kültürümüzde son yüz yılda doğal olarak anlam bulduğumuz yerlerin çoğu kayboluyor.”
Örneğin din, inananlara genellikle amaç ve anlam sunardı. Ancak kendini dindar olarak tanımlayanların sayısı yıllar içinde önemli ölçüde azaldı ( Pew Araştırma Merkezi’nin 2025 tarihli bir anketine göre, bu oranın son zamanlarda dengelendiği görülüyor).
Day , geleneksel olarak diğer insanların çocuklarının kendilerinden daha iyi bir hayat yaşamasını sağlamakta bir amaç bulduklarını söyledi. Ancak birçoğunun artık bunun böyle olacağına dair bir inancı olmadığını ekledi.
Steger’in dediği gibi, “şimdi daha zor olanı yapmaya çalışmakla meşgulüz; yani, evrendeki her şeyi ve onların arasında nasıl uyum sağladığımızı teker teker anlamaya çalışmakla.”
Steger, işe hemen bir amaç belirlemeniz gerekmediğini fark ederek başlayabileceğinizi, amacı aramanın kendi başına hayatta anlam yaratmaya yardımcı olduğunu söyledi.
“Kim olduğunuzu ve neyle çalışmanız gerektiğini anlamak, neye önem verdiğinizi, kendinizde veya dünyada neyin daha iyi olmasını istediğinizi anlamak” ve ardından bir etki yaratıp yaratamayacağınızı anlamak gerektiğini ekledi.
“Kültürümüzde sonuç odaklı ve sürece karşıyız,” dedi. “Muhtemelen en iyi tavsiyem, acele etmemeniz ve her zaman bilmemenin sorun olmadığını kabullenmenizdir.”
“The Purpose Code” kitabının yazarı Jordan Grumet’e göre büyük “P” Amaç ve küçük “p” Amaç vardır ve çok fazla insan ilkini bulmak için stres yaparken ikincisini görmezden gelir.
“Büyük ‘P’ Amacı hedef odaklıdır; genellikle büyük ve cüretkârdır ve çoğu zaman ulaşılamazdır,” dedi. Sosyal medyanın, “para kazanmak için bu amaç versiyonunu size duyurmaya çalışan insanlarla dolu olduğunu” da ekledi.
Daha iyisi, dedi, bazılarının hobi olarak adlandırabileceği küçük “p” amaçlarına ve uğraşlarına odaklanmak -bahçecilik, şarkı söyleme, beyzbol kartı toplama. Ya da bir işte veya gönüllü olarak bulunabilir.
Grumet, “Beni aydınlatacak, dolduracak ve zamanımı iyi değerlendirecek ne yapabilirim?” dedi.
Bunun sadece kendini geliştirmek için olmadığını söyledi. İnsanlar sevdikleri bir şeyi yaptıklarında, başkalarını da kendilerine çekerler ve bu da toplulukların oluşmasına yardımcı olabilir.
Herkes hobilerin ve tutkuların amaçla aynı şey olduğu konusunda hemfikir değil. Kashdan, kitap okumanın başlı başına bir amaç olmadığını, ancak onu keşfetmek için bir araç olabileceğini söylüyor. “Bunlar, hayatınızda daha derinlemesine ve daha fazla ciddiyetle peşinden gitmek isteyebileceğiniz bir şeyin filizlenen tohumları gibi.”
Bazen travmatik bir olay, kişinin hayat amacını değiştirebilir veya değiştirebilir. Örneğin, psikoterapist ve yazar Day, amacının bir aile kurmak olduğunu varsaymıştı, ancak 40’lı yaşlarının başında çocuk sahibi olamayacağını biliyordu.
“Anne olmadığım için kendimi insan olarak çok anlamsız hissettim” dedi, hissettiği acıyı hatırlayarak.
Ancak sonunda Gateway Women.com adında çocuksuz kadınlar için bir çevrimiçi topluluk kurdu . Yaşadığı kırsal İrlanda’da, yaşlanan çocuksuz insanları bir araya getiren yüz yüze bir grup kurmaya da yardımcı oluyor.
“Bu zamanda hayatta olmanın, bir platforma sahip olmanın ve uyanık olmanın inanılmaz bir ayrıcalık olduğunu düşünüyorum ve benim amacım da bu” dedi.
abc NEWS
