Zambiya’daki bir hayvan barınağında yaşayan şempanzeler, kulaklarına veya kalçalarına ot ve çubuk takarak yeni bir sosyal davranış geliştirdi.
Uzmanlara göre bu, şempanzelerin kendi aralarında bir “moda” oluşturduğunu ve tıpkı insanlar gibi sosyal trendlere ayak uydurduğunu gösteriyor.
Chimfunshi Yaban Hayatı Barınağı’nda yaşayan bir dişi şempanze, kulak deliğine çimen sapı yerleştirdi. Bu davranış kısa sürede diğer şempanzeler tarafından da benimsendi. Bu davranışın bir sağlık ihtiyacından kaynaklanmadığı anlaşıldı.
Hollanda’daki Utrecht Üniversitesi davranış biyoloğu Dr. Ed van Leeuwen, bu davranışı “sosyal bir gelenek” olarak tanımlıyor. Aynı davranış, yıllar sonra barınağın farklı bir bölgesindeki başka bir şempanze grubunda da gözlemlendi.
İki grup arasında yaklaşık 15 kilometre mesafe olduğu için birbirlerini doğrudan taklit etmeleri mümkün değildi.
Ancak araştırma ilerledikçe, ilk gruptaki insan bakıcıların kulaklarını kürdanla temizlediği, ikinci grup bakıcılarının ise böyle bir davranışı sergilemediği tespit edildi. Van Leeuwen, şempanzelerin önce insan bakıcılardan bu davranışı öğrenmiş olabileceğini, sonra da grup içinde yaydığını düşünüyor.
Benzer şekilde, ikinci grupta şempanzeler bu davranışı daha ileri taşıyarak çubukları kalçalarına sokmaya başladı. Bu davranış da önceki insan temaslarının etkisiyle açıklanıyor.
Dr. Van Leeuwen, benzer bir örneği Hollanda’daki bir hayvanat bahçesinde de gözlemlemiş. Orada da bir dişi şempanze, kucağında hayali bir bebek taşıyormuş gibi yürümeye başlamış ve bu davranış grup içindeki tüm dişiler tarafından benimsenmiş.
Utrecht Üniversitesi, Durham Üniversitesi ve diğer kurumlardan bir araştırma ekibi, aynı koruma alanındaki başka bir şempanze grubunun daha da yaratıcı olduğunu fark etti. Kulaklarına ot takmakla kalmayıp, aynı zamanda popolarından da sallandırdılar. Bir moda ifadesi mi? Bir espri mi? Kimse bilmiyor. Çarpıcı olan, koruma alanındaki diğer hiçbir şempanze grubunun, aynı ortamı paylaşmalarına rağmen bu tarzı benimsememiş olması.
Araştırma, şempanzelerin yalnızca doğadaki hayatta kalma becerileriyle değil, aynı zamanda sosyal zekâları ve kültürel uyum kapasiteleriyle de insanlara çok benzediğini bir kez daha gözler önüne seriyor.
