HALİKARNAS BALIKÇISI VE ŞADAN GÖKOVALI…
Televizyon dizilerinin kaderidir; önce popüler olur sonra unutulur gider, bazıları ise yıllar geçse bile unutulmaz. Bunun örnekleri bizde de var. Kızılcıklar oldu mu? Türünden dizilerle rekabete giren bir dizi bugünlerde öne çıkıyor… “Şakir Paşa ailesi”…
Bu aileden çok önemli sanatçılar, askerler hatta bir de vatansever casus çıktığını hatırlatarak, haylaz ve kendini büyük ressam sanan Cevat Şakir’e geçelim. İlerleyen yıllarda Halikarnas Balıkçısı namıyla edebiyatımızda eşsiz bir yeri olacak Cevat Şakir’i, ne Avrupa ne de İstanbul adam etti. Onun hayatı anladığı yer sürgün yeri Bodrum’du(şimdi Bodrum’u görse mezarında ters döner!) Tarih bilgisini, araştırma hırsını, doğa-insan ilişkilerinde Avrupa’da gördüklerini burada hayata geçirdi. Yöre çiftçisine, balıkçısına öğretmen oldu. Kısacası; aydın olmanın sorumluluğunu yerine getirdi.
Ancak burada özellikle 60’lı yıllardan sonra balıkçının arkasını toparlayan bir adam vardı; Şadan Gökovalı… Bu köşede Şadan ağabeyi anlatmıştım, yine tam zamanı diyorum.
Bazı insanların değeri geç anlaşılır; Anadolu sevdalısı Şadan Gökovalı da böyle bir aydınımızdı. Yerel ile ulusalı, ulusal ile evrenseli birlikte değerlendirmeye çalışan hem yazar hem de öğretim üyesiydi Gökovalı.
Anadolu’nun ama özellikle Ege’nin her şeyini bilen adamdı Gökovalı. Bu bölgeyi günün 24 saati yaşayan, araştıran, öğrenen ve öğreten bir gazeteci ve öğretmendi. Ege’nin her bir yanını bilir, bilmeyenlere de yolunu gösterirdi.
Mavi yolculuğun mucitleri Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir ve Azra Erhat’ın evladı olarak görürdü kendisini. Onları saatlerce anlatmayı severdi. Düzenli olmayan Balıkçının dağınıklığını toparlayan kişiydi Gökovalı. Azra Erhat’ın dünya çapında bir araştırmacı olduğunu ancak ülkede kıymetinin bilinmediğini anlatırdı. Erhat’ın bölgedeki arkeolojik araştırmalara yaptığı katkılardan söz ederdi.
Şadan Gökovalı, Halikarnas Balıkçısı’nın eserlerini bizlere kazandıran, Ege’nin gizli kalmış hazinelerini tanıtan, ancak meraklısı olmayanlar dışında pek de tanınmayan bir yazarımızdı. Popüler olmanın derdinde olmayan Şadan Gökovalı, soyadını da yaşadığı topraklardan almıştı. Muğla Gökova doğumluydu. “ Babam efsanevi bir muhtardı. Beni kasabamda hala muhtarın oğlu Şadan diye bilirler” derdi. 83 yıllık ömrü, yine çok sevdiği İzmir’de tedavi gördüğü hastanede noktalandı.
REHBER VE ÖĞRETMEN
Şadan Gökovalı’yı 90’lı yıllarda tanıdım. Bodrum Sualtı Müzesi’nde antik bir gemi için yeni bir bölüm açılmıştı. Kendisiyle röportaj yapmış, uzun uzun konuşmuştuk. Daha doğrusu o ders vermiş, ben dinlemiştim. Aynı zamanda bir turizm rehberiydi
Gökova Körfezi’nin çevresi Şadan Gökovalı’nın çocukluğunun geçtiği mekanlardı. Ulalı bir marangoz ve şair olan Nail Çakırhan(Nazım Hikmet’in yoldaşı, eski tüfeklerden) ve Arkeolog eşi Halet Çambel’den bahsederken, yerelin nasıl ulusal bir kimlikle evrensel kültüre katkısını bir öğretmen gibi anlatmıştı.
Şadan Gökovalı, Ege için tarım ve turizm sektörünün iç içe olduğu bir kalkınma modeli arayışındaydı. Ömrü boyunca bunun için çaba harcadı. Ege’nin yanı sıra Anadolu’nun tüm değerlerini öğretmek için öğrencileri için turlar düzenledi, şanslı öğrenciler bilgiyi yerinde ve en iyi uzmanından aldılar. Tanıtıma dışarıdan değil, içeriden başlanmasını savunuyordu. Gökovalı, yurtdışı tanıtımlar için para harcanmasına karşı çıkıyordu.
“Bu toprakları yabancıya tanıtmadan önce kendimiz sevmeliyiz. Zaten gerisi gelir” diyordu. Milas Ören arasındaki termik santrallerin kurulmasına da karşı çıkmış, santrallerin tarım ve turizme büyük zarar vereceğini anlatmaya çalışmıştı.
Ege’den bir Şadan Gökovalı geçti. O da; Halikarnas Balıkçısı, Azra Erhat, Nail Çakırhan ve Halet Çambel ile aynı safta yerini aldı. Yıldızlar akıyor, kayboluyor bir yerlerde, adları ve izleri kalıyor. Hayat doğru ve güzelden yana akacaksa; iz bırakan yıldızların takibine bağlı.
Halikarnas Balıkçısı’nın konuşulduğu şu günlerde Şadan Gökovalı’yı da bir kez daha anayım dedim.
Cengiz ERDİL/Gazeteci
CengizERDİL/kentekrani
Youtube Abone Olmak İçin Tıklayınız
www.kentekrani.com 18 Mayıs 2025
