Erozyon, toprağın parçalanması, su ve rüzgarla taşınması olayı. Ağaç dediğinse erozyona karşı en büyük silah… Orman varlığın azsa erozyon başının belası demektir.
Ancak her toprak kaymasını erozyon saymamak gerekiyor. Birde heyelan var. Özellikle bizim Karadeniz vadilerindeki çarpık yapılaşma heyelanın en büyük nedeni.
Erozyon dünyanın önemli ama çoğu devletin hiç önemsemediği bir sorun. Birleşmiş Milletler Çevre programı tarafından yapılan hesaplamalarda, son 50 yılda tarım alanlarının yüzde 70’i ekim yapılma özelliğini kaybetti, bu arazilerinin yüzde 30’u çölleşti. Her yıl kaybedilen toprak miktarı 24 milyar ton…
Dünyada erozyon yüzünden çölleşme tehlikesi bulunan 110 ülke bulunuyor. Dünyada çölleşme ve erozyonun önüne geçebilmek için yılda 42 milyar dolar harcanması gerekiyor. Silahlanma başta olmak üzere ıvır zıvıra trilyonlarca dolar harcanan dünyamızda bu para devede kulak sayılır.
Ancak Trump gibi hazretlerin olduğu dünyamızda erozyona 40 milyar dolar enayilik oluyor! Zaten Trump gibiler çevre ve insan sağlığı gibi zırvalara kulak asmazlar!
VE ÜLKEMİZ
Devletin hazırladığı Dinamik Erozyon Modeli ve İzleme Sistemi (DEMİS)’e göre; ülke topraklarının yüzde 28’sinde çok hafif, 13’ünde hafif, yüzde 7,93’ünde orta, yüzde 15’nde ise şiddetli erozyon olduğu belirlendi.
TEMA Başkanı Deniz Ataç şöyle diyor; “Türkiye’de her yıl 642 milyon ton toprak erozyona uğrarken, 154 milyon ton toprak akarsularla denizlere taşınıyor. Halbuki bir santimetre toprağın oluşması için 500 yıl gerekiyor. Kaybolan toprağın yanı sıra, erozyon sebebiyle toprağın besin elementleri bakımından en zengin kısmı olan üst toprak taşındığından, kalan topraktaki besin elementleri azalıyor. Bu nedenle kimyasal gübre kullanımına olan ihtiyaç artıyor. Kimyasal gübre kullanımının artması suları kirletiyor, akarsular ve göllerde biyolojik çeşitlilik kaybına neden oluyor. Rüzgar erozyonuyla taşınan toprak tozları insanlarda solunum yolu hastalıkları başta olmak üzere çeşitli hastalıklara neden oluyor”
NE YAPILMALI?
Toprağın erozyona karşı korunmasında üzerindeki bitkilerin rolü var. Eğimin yüksek olduğu alanlar erozyonun en çok görüldüğü araziler.
Topraklarımızı örten bitki örtüsünün artırılması için ağaçlandırma çalışmaları, mera ıslah çalışmaları ve tarım arazilerinde toprağı koruyan uygulamaların yapılması gerekiyor.
Erozyon tarım ve yerleşim alanları için adeta bir beka sorunu… Ülke topraklarını tehdit eden bu kez dış güçler o bu değil; önlemi de o kadar zor sayılmaz. Yeter ki; beka planlamasında son sıralara atılmasın.
Cengiz ERDİL
