Şırnak’ta doğal olarak yetişen iki yerel bitki üzerine yapılan bilimsel çalışma, Alzheimer, diyabet ve glokom gibi ciddi hastalıklarla mücadelede umut verici sonuçlar ortaya koydu. Şırnak Üniversitesi bünyesinde yürütülen araştırma, bilimsel dünyada ses getirdi.
Şırnak Üniversitesi Teknoloji ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Veysel Tahiroğlu’nun öncülüğünde yürütülen projede, yörede halk arasında “Soryaz (Çiriş)” ve “Guriz” olarak bilinen iki bitki üzerinde yapılan analizler sonucunda önemli bulgular elde edildi. Bilimsel adıyla Allium kharputense (Harput Soğanı) ve Anchusa azurea (Sığır Dili) olarak tanımlanan bitkilerin, güçlü antioksidan etkiye sahip olduğu ve bazı hastalıkları baskılayan enzimleri inhibe ettiği tespit edildi.
Çalışmada, Alzheimer, diyabet (şeker hastalığı) ve glokom (göz tansiyonu) hastalıklarının hedef alındığı belirtildi. Modern ilaç geliştirme süreçlerinde yaygın olarak kullanılan “enzim inhibisyonu” tekniğiyle yapılan laboratuvar testlerinde, bu iki bitkinin söz konusu hastalıklarla ilişkili dört ana enzimi baskılayıcı etki gösterdiği saptandı.
Dr. Tahiroğlu, “Şırnak’taki Allium kharputense yani Soyraz’ın, şu ana kadar çalışan diğer türlere nazaran da büyük bir etki gösterdiği de dikkatimizde kaçmadı. Bu çok önemlidir. Yani Şırnak’ta yetişen bu bitkilerin ileride Alzheimer hastalığına, diyabet yani şeker hastalığına ve glukom yani göz tansiyonuna iyi geleceğini bu çalışmayla kanıtlamış olduk” dedi.
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İlhami Gülçin, Siirt Üniversitesi’nden Doç. Dr. Hasan Karageçili ve Atatürk Üniversitesi’nden Arş. Gör. Kübra Aslan’ın da katkı sunduğu araştırma, uluslararası düzeyde saygınlığı yüksek bir bilimsel dergide (Q1 kategorisinde SCI-Expanded kapsamında) yayımlandı.
Laboratuvar testlerinin büyük kısmı, Atatürk Üniversitesi’nin Biyokimya Laboratuvarı ile Dicle Üniversitesi’nde LC-MS (kütle spektrometresi) analiz cihazları kullanılarak gerçekleştirildi.
Elde edilen başarılı sonuçlar, çalışmanın kapsamının genişletilmesini de beraberinde getirdi. Dr. Tahiroğlu, “Bu çalışmalarımız, büyük bir hızla devam edecektir. Çünkü kanser çalışmalarında, büyük bir umut vaat ediyor bu iki bitki. İleride antikanser dediğimiz, özellikle kanserli hücrelerde nasıl bir etki yapacağını da merak ediyoruz. Bu iki bitki üzerinde inşallah yine yeni projeler alınarak bu çalışmalarımızı yapacağız. Antiviral özelliklerine sahip olduğu da bilinmektedir. Guriz bitkisinin halk arasında egzemada kullanıldığı da bize bildirilmektedir. Yani bunu da bilimsel olarak ispat edilmeye ihtiyaç vardır.” şeklinde konuştu.