10 yıl sonra görüştüler.
Ürdün Kralı Abdullah, 10 yıl sonra ilk defa Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile telefonda görüşürken, Suriye’de krizin çözümü için Ürdün’ün bir plan hazırladığı, masada Ürdün’deki sığınmacıların Suriye’ye dönüşünün de olduğu öne sürüldü.
Türkiye, İdlib’de artan tansiyona odaklanırken, Suriye’de önemli gelişmeler oluyor. Geçmişte Ankara ile birlikte Şam yönetimine karşı tavır alan bir ülke daha Suriye ile ilişkilerini normalleştiriyor.
Sınır kapılarının açılması ve bakanlar düzeyinde görüşmelerin ardından Ürdün Kralı II. Abdullah ile Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad önceki gün telefonda görüştü. Bu görüşme, Mart 2011’de savaşın başlamasından bu yana geçen dönem için bir ilk oldu.
Türkiye’de geçici koruma statüsüyle bulunan milyonlarca Suriyeli sığınmacının geleceği siyasetin gündeminde yer alırken, Ürdün bu konuda da adım atmaya hazırlanıyor.
Londra merkezli Suudi gazetesi Şarku’l Avsat’ta 2 Ekim’de yayımlanan habere göre, Ürdün yönetiminin Şam ile ilişkili kademeli olarak normalleştirme planında, ülkedeki Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönüşü de yer alıyor.
Suriye’nin güney komşusu Ürdün’de yaklaşık 700 bin Suriyeli sığınmacı bulunuyor.
Ürdün yönetimi tarafından hazırlandığı iddia edilen ve şu an müzakere edildiği iddia edilen belgede, “Rusya’nın meşru çıkarları tanınarak Suriye’de tüm yabancı güçlerin çekilmesinin”, “Birleşmiş Milletler’in (BM) 2254 sayılı kararı çerçevesinde bir siyasi çözümün” ve “Suriye yönetimiyle ilişkilerde kademeli değişim” öngörüldüğü aktarıldı.
Ürdün Kralı Abdullah’ın, bu planı ABD Başkanı Joe Biden, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Arap ülkelerinin liderleriyle de görüştüğü öne sürüldü.
Amerikan yönetiminden Mısır-Ürdün-Suriye-Lübnan doğalgaz boru hattı projesinin yaptırımdan muaf olması için yeşil ışık alan Abdullah’ın, Şam ile normalleşme planını konusunda da görüşmeleri sürdürdüğü kaydedildi.
Son olarak Suriye’nin güneyindeki Dera bölgesindeki çatışmaların sona ermesinde Rusya aracılığıyla Ürdün ve Suriye’nin işbirliği yaptığı, iki ülke arasında askeri, güvenlik ve ekonomik ilişkilerin normalleşmesi için de görüşmelerin yapıldığı ifade edildi.
İki hafta önce yapılan BM Genel Kurulu toplantısı sırasında Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Miktad, Mısırlı ve Tunuslu mevkidaşlarının yanı sıra Ürdün Dışişleri Bakanı ile de görüşmüştü.
Suriye’nin 2012’de askıya alınan Arap Birliği üyeliğine dönüşü için de görüşmeler sürüyor.
Gazeteye göre, Ürdün’ün hazırladığı ve ‘gizli’ tutulan belgeyi teyit eden bir Batılı yetkili, gizli belgenin son on yılda Suriye ihtilafını sona erdirmek üzere geliştirilen yaklaşımın her düzeyde başarısız olduğuna dair bir değerlendirmeden kaynaklandığını söyledi.
Belgede, İran’ın Suriye’de artan askeri ve ekonomik varlığının bölge için bir tehdit olarak değerlendirildiği de belirtildi.
Planın önündeki engeller ise, Arap ülkeleri arasında Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşü için henüz bir uzlaşma olmaması, siyasi çözüm konusunda ilerleme sağlanmaması ve ABD ile AB’nin Suriye’ye dönük yaptırımları gösterildi.
Bu engellerin kaldırılmasında, Ürdün’ün Şam ile geliştirdiği ilişkilerin bir test olabileceği de belirtildi.
Planın hayata geçirilmesinde öngörülen bir zaman çizelgesinin olmadığı, Rusya’nın askeri varlığının akıbeti konusunda net ifadelerin bulunmadığı da haberde belirtildi.
